Można podejrzewać, że topinambur jest wyjątkowo rzadką rośliną, znaną tylko prawdziwym pasjonatom. Nic bardziej mylnego, wystarczy poznać inną nazwę tej rośliny. Słonecznik bulwiasty, inaczej topinambur to roślina, która zdobyła nie tylko ogrody na całym świecie, ale przede wszystkim…kuchnie. Dowiedz się, jakie właściwości ma topinambur, jak uprawiać tę roślinę i dlaczego jest tak popularna!
Topinambur: pochodzenie i wygląd rośliny
Słonecznik bulwiasty (helianthus tuberosus l.) przywędrował w nasze rejony prosto z Ameryki północnej. Uprawa bulw topinamburu była popularna jeszcze przed kolonizacją, kiedy rejony Ameryki zamieszkiwali rdzenni Amerykanie słynący z przywiązania do natury, niezwykle świadomi korzystnych właściwości wybranych roślin dla zdrowia człowieka.
Do Europy topinambur przybył wraz z kolonizatorami i zaczął być rozpowszechniany w XVIII wieku. Roślina przypadła do gustu Europejczykom ze względu na swój przyjemny wygląd i dobry smak.
Słonecznik bulwiasty ma jaskrawożołte płatki kwiatów: to jego cecha charakterystyczna. Małe kwiatki w kształcie słońca wyrastają ponad zielone liście. Z tego względu topinambur jest określany jako bylina ogrodowa. Z kolei ze względu na jadalne bulwy, słonecznik bulwiasty uprawiany jest jako…warzywo.
Topinambur jest bardzo prosty w uprawie i niewymagający, jednak dotychczas nie był zbyt popularny w Polsce. Być może dlatego, że Polacy wciąż nie mają pewności, czy rośliny powszechne na innych kontynentach przyjmą się w klimacie środkowoeuropejskim. Korzystne działanie na ludzki organizm też nie było powszechnie znane. Na szczęście się to zmienia, dlatego, jeśli planujesz zmodernizować nieco swój ogród, zobacz, jak niewielkie wymagania ma topinambur.
Właściwości i zastosowanie słonecznika bulwiastego
Mając świadomość korzystnego wpływu słonecznika bulwiastego na zdrowie, od razu poczujecie się zmotywowani, by wprowadzić smaczne bulwy topinamburu do swojej diety. Poznajcie właściwości i zastosowanie helianthus tuberosus (l.).
- Pierwszą zaletą rośliny jest duża zawartość inuliny. Inulina wspomaga walkę z cukrzycą typu 2, obniżając poziom cukru we krwi. Dodatkowo zmniejsza poziom insulinoodporności.
- Duża zawartość inuliny wspomaga także odchudzanie, ponieważ inulina reguluje pracę jelit, dzięki połączeniu inuliny z błonnikiem, topinambur zapobiega m. in. zaparciom jelita grubego. Pomaga również w odbudowywaniu mikroflory jelitowej układu trawiennego.
- Warto wiedzieć, że inulina zawarta w słoneczniku bulwiastym obniża poziom złego cholesterolu, który z kolei przyczynia się do powstawania miażdżycy. Krótko mówiąc, topinambur korzystnie wpływa na jakość naszej krwi.
- Topinambur poza inuliną zawiera również pektyny i błonnik, które mają silne właściwości oczyszczające. Spożywając topinambur oczyszczamy organizm z toksyn. Czujemy się lepiej i mamy więcej energii.
- Topinambur zawiera także magnez i witaminy z grupy B. To z kolei wspomaga pracę układu nerwowego i obniża poziom stresu.
- Sok z topinamburu można używać zewnętrznie na łagodzenie oparzeń, czy zmian łuszczycowych.
Wartości odżywcze bulw topinamburu, m. in. inulina i błonnik, bez wątpienia mają korzystne działanie na pracę układu trawiennego. Warto również wiedzieć, że bulwy topinamburu są bardzo sycące. Jeśli zaczniemy regularnie spożywać te warzywa, zauważymy mniejszy apetyt i uczucie sytości na dłużej. Wymarzone właściwości dla osób poszukujących wsparcia w odchudzaniu!
Przepisy z topinamburem
Topinambur, w przeciwieństwie do najbardziej znanego w Polsce słonecznika, ma jadalne bulwy, nie nasiona. Ciekawostką natomiast jest fakt, że oba rodzaje słonecznika są blisko spokrewnione i podobne do siebie. Zarówno klasyczny słonecznik, jak i topinambur należy do rodziny astrowatych. Bulwy topinamburu są soczyste i mają słodki, niezbyt mocny smak. Dzięki temu z łatwością możemy wkomponować topinambur do codziennej diety. Topinambur można spożywać na surowo, ale odpowiednio przyrządzony będzie smaczniejszy. Ponadto spozywanie topinamburu na surowo może powodować wzdęcia.
Frytki z topinamburu
Topinambur możemy przyrządzić w bardzo prosty sposób, zupełnie jak ziemniaki. Bulwy topinamburu należy oczyścić z ziemi, pokroić w charakterystyczny ksztalt frytek i smażyć na głębokim tłuszczu. Dla zdrowia zalecany jest dobry rodzaj oleju. Frytki z topinamburu można również upiec, wtedy stosowanie oleju nie jest konieczne. Należy tylko pamiętać, że frytki z topinamburu będą smażyć się dłużej niż ziemniaki.
Krem z topinamburu
Jeśli macie ochotę na coś bardziej wyrafinowego, przyrządź krem z topinamburu. W tym przepisie potrzebujemy:
- mleka (1l) ,
- śmietanki 36% (500 ml),
- likieru amaretto (100 ml),
- przypraw do smaku: pieprz, sól i gałka muszkatałowa,
- bulionu (1l) ,
- topinambur (1kg).
Bulwy należy ugotować w mleku do czasu, aż będą miękkie. Następnie dodajemy bulion i śmietankę, uprzednio odlewając nadmiar mleka. Następnie wszystko trzeba dokładnie zblendować, łącząc z likierem i przyprawami. Krem z topinamburu podawany jest zwykle z czipsami ze słonecznika bulwiastego.
Sałatka z topinamburu
W tym przepisie uzwględniony jest słonecznik bulwiasty na surowo. Dostępne są różne wariacje sałatek ze smaczną bulwą, najlepiej zdecydować się na przepis, który będzie zawierał nasze ulubione warzywa i przyprawy. Topinambur na surowo można połączyć na przykład z:
- rzodkiewką,
- czerwoną fasolą,
- ogórkiem,
- czerwoną cebulą,
- przyprawami: sól i pieprz.
Prosta sałatka jest orzeźwiająca, bardzo smaczna i prosta w przygotowaniu. Można jeść ją codziennie! Według informacji na stronach kulinarnych jest to jedno z najchętniej wybieranych dań z wykorzystaniem topinamburu.
Zapiekanka z topinamburu
Na koniec zostawiliśmy danie, które powinno posmakować każdemu, a zwłaszcza tym osobom, które nie są zwolennikami nowości. Zaznaczamy przy tym, że topinambur jest porównywany do ziemniaka, a znawcy tłumaczą, że smakuje jeszcze lepiej. Zatem do rzeczy!
- toponamnur 0,5 kg,
- śmietana 100 ml,
- ser żółty 100 g,
- pół łyżeczki pieprzu,
- czosnek 1 ząbek,
- mała cebula.
Topinambur należy dokładnie oczyścić z gleby i gotować w wodzie około 5 minut, bez żadnych dodatków. Następnie kroimy go w plasterki i łączymy z pokrojoną w paski cebulką. Mieszankę układamy w naczyniu żaroodpornym. Kolejny krok to połączenie pozostałych składników w osobnym naczyniu. Do śmietany dodajemy pieprz i czosnek. Gotowym sosem polewamy naszą zapiekankę i na wierzch sypiemy starty ser.
Całość pieczemy przez około 40 minut w temperaturze 180 stopni. Wskazówką do wyjęcia zapiekanki jest ładnie przyrumieniony ser. Niektórzy podają, że zapiekankę można dodatkowo łączyć z anchois, czyli filetów sardeli europejskiej, ale jest to kwestia gustu kulinarnego.
Topinambur uprawa
Topinambur można samemu uprawiać w ogrodzie. Nie jest to roślina wymagająca. Rośnie szybko i pięknie zdobi ogród. Wystarczy, że mamy do swojej dyspozycji korzenie topinamburu. Kroimy je na kawałki i umieszczamy w ziemi.
Sadzenie topinamburu
Korzenie topinamburu pokrojone na części zakopujemy w ziemi w okresie marzec-kwiecień. Wykopujemy dołki głębokie na 10-15 cm. Ważne, by odległość między dołkami wynosiła 30 cm, a między rzędami 1,5 metra. Spowodowane jest to szybkim i znacznym wzrostem topinamburu, który lubi mieć dużo miejsca.
Topinambur podlewanie i pielęgnacja
Pielęgnacja tak mało wymagających roślin jak topinambur to czysta przyjemność. Topinambur jest rośliną odporną na choroby i szkodniki, dzięki czemu bulwy dojrzewają sybko i bez przeszkód, a topinambur pięknie się rozrasta.
Roślina lubi ziemię wilgotną i przepuszczalną. Stanowisko powinno być nasłonecznione, chociaż według relacji z upraw w lekkim cieniu topinambur również da sobie radę. Do wzrastającego topinamburu nie dodajemy nawozu. Jedyne nasze zadanie to regularne podlewanie. Szczególnie w czasie lata, kiedy zdarzają się susze.
Topinambur: wzrost bulw
Jeśli pozwolimy roślinie na swobodny rozrost bulwa będzie mniej okazała. W tym celu należy przycinać kwiaty w pewnym momencie wzrostu. W lipcu konieczne jest oberwanie kwiatów i przycięcie roślin do 2/3 wysokości. Robimy to oczywiście tylko wtedy, kiedy zależy nam na bujnym wzroście bulw. W przeciwnym razie składniki odżywcze zostaną przeznaczone na wzrost kwiatów, a bulwy będą przez to mniejsze.
Kiedy wykopywać bulwy?
Bulwy są gotowe do jedzenia jesienią. Kiedy zauważymy, że liście topinamburu żółkną, ponownie możemy je ściąć. Tym razem przycinamy łodygi na wysokość około 8 cm, żeby wiatr ich nie połamał. Co ciekawe, ścięte łodygi warto uładać wzdłuż rzędów, ponieważ zapewnią dodatkową ochronę bulwom przed zimnem.
Bulwa powinna być wykopana delikatnie, bo jeśli włożymy w to zadanie zbyt dużo siły, możemy ją przeciąć. Na zimę można wykopać wszystkie bulwy i posadzić je ponownie wiosną, ale nie jest to konieczne. Bulwy mogą przezimować w ziemi.
Topinambur ważne informacje
Topinambur rośnie na znaczną wysokość i szerokość. Można zaryzykować stwierdzenie, że rozrasta się jak solidny chwast. Uprawiany razem z innymi warzywami i roślinami może szybko je zasłonić, uniemożliwiając prawidłowy wzrost.
Ogrodnicy polecają uprawianie topinamburu w ogrodzie w specjalnie wyznaczonym miejscu, gdzie będzie można kontrolować i powstrzymać jego rozrost. A jeśli nie mamy wystarczająco miejsca, możemy chodować słonecznik bulwiasty w dużej doniczce. Warzywo jest odporne na łapanie chorób, dlatego to naszym zadaniem jest kontrola wzrostu topinamburu.
Zdecydowanie warto uprawiać topinambur w celu uzyskania świetnego dodatku do codziennego jadłospisu, zwłaszcza że może to być smaczny sok lub pełne, pożywne danie. Obniżony poziom cukru we krwi, liczne składniki odżywcze, bulwy o przyjemnym smaku: topinambur ma mnóstwo zalet. W dodatku jest to roślina bardzo przyjemna dla oka, dodająca blasku w każdym ogrodzie. Tania i prosta w uprawie. Naprawdę warto spróbować!
